Rękojmia i gwarancja to terminy, które stosuje się w kontekście prawnych aspektów zakupów, zwłaszcza gdy mówimy o produktach konsumenckich. Oba pojęcia mają na celu zapewnić konsumentom pewność co do jakości i trwałości zakupionego towaru, jednak różnią się między sobą pod wieloma względami. W poniższym artykule wyjaśniamy różnice pomiędzy rękojmią a gwarancją. Podpowiadamy co wybrać i co jest korzystniejsze – gwarancja czy rękojmia.
Co lepiej wybrać rękojmię czy gwarancję?
Aby móc świadomie podjąć decyzję co lepiej wybrać, rękojmię czy gwarancję, należy dokładnie poznać znaczenie wymienionych terminów. Rękojmia a gwarancja – w artykule wskazujemy różnice pomiędzy nimi. Zacznijmy od rękojmi. Zatem rękojmia co to? Bazując na podstawie zasad kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istnieje odpowiedzialność sprzedawcy, tj. sprzedawca towaru ponosi odpowiedzialność względem kupującego w sytuacji, gdy sprzedany towar ma wadę fizyczną bądź prawną. Jak wynika z powyższego, odpowiedzialność sprzedawcy występuje, gdy istnieją wady fizyczne rzeczy.
Prawo rękojmi – co to jest rękojmia? Warto wiedzieć, że rękojmia według kodeksu cywilnego obejmuje niezgodność sprzedanego towaru z umową. Kluczowe w tym kontekście są właśnie stwierdzenie niezgodności towaru z zawartą umową. W sytuacji, gdy sprzedany przez sprzedawcę towar nie ma właściwości, które bezpośrednio wynikają z zawartej umowy lub nie można go wykorzystać do celu, który był wskazany w umowie przy zakupie bądź kupujący otrzymał niekompletny towar z wadą fizyczną, wówczas może skorzystać z rękojmi. W tej sytuacji obowiązuje reklamacja z tytułu rękojmi. Jeśli wada fizyczna lub wady fizyczne zostaną wykryte przed rokiem od momentu zakupu produktu, wówczas przyjmuje się, że powstały one przed wydaniem towaru kupującemu lub że już wtedy istniały przyczyny wystąpienia owych wad. Niezgodność towaru z umową jest podstawą do rękojmi.
Wyjaśnijmy teraz ile trwa rękojmia? Osoba sprzedająca towar (sprzedawca) ponosi odpowiedzialność za wydany towar przez okres dwóch lat. A na co może liczyć klient korzystający z rękojmi? Klient ma prawo do dochodzenia roszczeń, a z tytułu rękojmi może ubiegać się o bezpłatną naprawę zakupionej rzeczy, może żądać wymiany towaru na nowy, a także obniżki ceny lub całkowitego zwrotu poniesionych kosztów.
Korzystając z prawa rękojmi, kupujący ma prawo wybrać, czy zakupiony przez niego towar ma być naprawiony czy wymieniony na inny, niewadliwy. Klient może też po prostu żądać zwrotu pieniędzy. W tym kontekście mówimy o zwrocie zapłaconej ceny. Wspomniany zwrot kosztów realizuje się w sytuacji, gdy nie ma innej możliwości zadośćuczynienia, tj. naprawy wadliwego produktu lub jego wymiany na inny. Warto wiedzieć, że zwrot poniesionych kosztów jest w tym przypadku ostatecznym rozwiązaniem, z jakiego klient ma prawo skorzystać w ramach uprawnień kupującego.
Warto również wiedzieć, że sprzedawca zostaje zwolniony z odpowiedzialności za produkt czy dany towar w sytuacji, gdy klient wiedział o wadzie przed zakupem towaru, tj. na przykład skorzystał z obniżki ceny, która wynikła z powstania owej wady. Jednak jeśli wystąpi inna wada od znanej klientowi, sprzedawca jest zobowiązany do uwzględnienia wniesionej reklamacji klienta i wówczas musi nastąpić rozpatrzenie reklamacji.
Dodajmy jeszcze, iż rękojmia obejmuje zarówno wady fizyczne, jak i wady prawne towarów. Czym zatem jest wada fizyczna produktu? Najprościej ujmując, to wszystko to, co powoduje, iż dana rzecz nie jest zgodna z zawartą umową. Wady prawne obejmujące dany towar natomiast są wyraźnie określone i obejmują sytuacje, gdy:
- sprzedawca danego towaru nie jest jego właścicielem,
- sprzedawany towar jest dowodem w postępowaniu karnym,
- ograniczenia z korzystania z towaru wynikają z decyzji organu do tego uprawnionego,
- sprzedawany produkt jest własnością osoby trzeciej, tj. jest na przykład obciążony prawem osoby trzeciej do pierwokupu,
- w sprzedaży jest nieistniejące prawo.
A co to jest gwarancja i co obejmuje gwarancja? Gwarancja jest dobrowolnie wydawanym przez producenta dokumentem, który zapewnia kupującego o wartości danego produktu. Jak działa gwarancja? Wydaje się ją w czasie sprzedaży towaru. Przy tym, w przypadku gwarancji nie ma żadnego znaczenia, czy producent jest sprzedawcą towaru, czy też nie.
Ponadto gwarancja to dokument, który określa ramy czasowe obowiązywania gwarancji jakości i warunków, które są wymagane do jej uwzględnienia. W dokumencie gwarancyjnym zawarte są nazwa oraz adres gwaranta, ewentualnie jego przedstawiciela. W omawianym dokumencie powinien również widnieć zapis o nieograniczaniu oraz nie wyłączaniu gwarancji w sytuacji niezgodności zakupionego towaru z umową. Warto przy tym wiedzieć, że nie istnieje obowiązek nakładany na producenta do udzielenia gwarancji. Każdorazowo producent udziela jej dobrowolnie, jednocześnie określając warunki i uprawnienia klienta, a także termin gwarancji, w którym owa gwarancja obowiązuje.
Jak wynika z powyższego, korzystniejszą dla klienta wydaje się być rękojmia, pomimo tego, iż obie formy ochrony klienta zapewniają mu korzyści. Reklamacja a rękojmia – wskazujemy wyraźne różnice. Można stwierdzić, że rękojmia jest uniwersalna, a kupujący z niej korzystający nie musi czynić żadnych dodatkowych działań. I choć gwarancja od producenta może zapewniać konsumentowi określone, dodatkowe korzyści, to warunki owej gwarancji zawsze określa sam producent. Każdorazowo wybór rękojmia czy gwarancja należy do kupującego, który powinien mieć świadomość i wiedzieć, czym się różni gwarancja od rękojmi.
Czym różni się rękojmia od gwarancji?
Rękojmia a gwarancja – wskazujemy różnice. Zasadniczą różnicą pomiędzy rękojmią a gwarancją jest inna odpowiedzialność sprzedawcy za sprzedawany towar oraz inne terminy, w których kupujący ma prawo do dochodzenia roszczeń. W przypadku rękojmi, za towar z wadą odpowiada sprzedawca. Natomiast w przypadku gwarancji, producent jest podmiotem, który ponosi odpowiedzialność. Jednocześnie producent nie musi wystawić gwarancji, natomiast sprzedawca zawsze ponosi odpowiedzialność za towar. Obowiązuje ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy.
Rękojmia ile trwa? Rękojmia obowiązuje przez 2 lata od dnia wydania towaru klientowi przez sprzedającego, tj. od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jaki jest okres gwarancji, w którym mogą pojawić się roszczenia konsumenta? Gwarancja trwa do wyznaczonego terminu zawartego w jej zapisach. Korzystając z rękojmi, klient może rozpocząć dochodzenie roszczeń i zażądać od sprzedawcy wymiany towaru na nowy, bezkosztową naprawę czy zwrot poniesionych kosztów. Natomiast gwarancja zapewnia zakres, który jest zapisany w ramach gwarancji. Gwarancja a rękojmia – kolejną różnicą pomiędzy rękojmią a gwarancją jest to, że pierwsza z nich nie wydłuża się po wymianie wadliwego towaru na nowy, natomiast w przypadku drugiej z wymienionych – termin gwarancji liczy się od początku, od momentu wydania nowego produktu. Taka jest różnica pomiędzy rękojmią a gwarancją.
Kiedy skorzystać z rękojmi?
Rękojmia daje klientowi możliwość odstąpienia od umowy lub obniżenia ceny wadliwego towaru, który jest wadliwy. Jednak w jakim przypadku, tj. jakie wady produktu uprawniają kupującego do skorzystania z rękojmi? Sprzedawca ponosi odpowiedzialność za sprzedaż wadliwego produktu. Na mocy prawa, tj. art. 556 par. 1 Kodeksu cywilnego (w tym przypadku obowiązują przepisy kodeksu cywilnego), sprzedawca ponosi odpowiedzialność względem klienta, jeżeli sprzedana rzecz ma wadę, która zmniejsza jej wartość lub użyteczność względem celu zapisanego w umowie czy przeznaczenia owego towaru. Sprzedawca ponosi także odpowiedzialność z rękojmi w sytuacji, jeśli zaistnieje brak właściwości, o istnieniu której klient został poinformowany, a także o której istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego. Ponadto sytuacja ta będzie także obowiązywać, gdy wydana klientowi rzecz będzie niezupełna.
Klient może skorzystać z rękojmi, jeśli zakupiony produkt ma wady fizyczne, tj. gdy sprzedana mu rzecz posiada cechę lub też jej nie ma. Taki stan wymusza również żądania kupującego, tj. klient może żądać obniżenia ceny towaru. Wymusza też zmniejszenie jego użyteczności bądź niekompletność towaru.
Jednocześnie nie ma również znaczenia czy wspomniana wada fizyczna ma charakter istotny czy też poważny. Warto przy tym wiedzieć, że rękojmia odnosi się do wad fizycznych, o których klient nie wiedział, czy też nie został poinformowany przez sprzedawcę w momencie zakupu towaru.
Co nie podlega rękojmi?
Warto mieć świadomość, że rękojmia odnosi się do odpowiedzialności sprzedawcy za wady produktu w ramach zawartej umowy sprzedaży. Istnieje jednak kilka sytuacji, w których niektóre produkty nie podlegają rękojmi. Przykładowo, dzieje się tak, gdy kupujesz produkt od osoby prywatnej, a nie od przedsiębiorcy. Jeżeli kupujący był świadomy wady produktu przed zakupem i mimo to zdecydował się go kupić, może być trudno rościć prawa z tytułu rękojmi. Zazwyczaj dotyczy ukrytych wad, o których kupujący nie wiedział i nie powinien był wiedzieć. Ponadto jeżeli wada produktu wynika z normalnego zużycia lub niewłaściwego użytkowania, może to być wyłączone z zakresu rękojmi. Dotyczy ona głównie wad, które występują z powodu błędów w produkcji czy materiałach. W wielu przypadkach, produkty zakupione na wyprzedażach, ze zniżką, czy podczas wyprzedaży magazynowej mogą podlegać innym zasadom rękojmi.
Warto zatem wiedzieć, że odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi może być ograniczona. Zgodnie z powyższym, strony transakcji mogą w zawartej umowie rozszerzyć, ale i wyłączyć odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi, gdyż co do zasady, istnieje swoboda kontraktowania. Istnieją jednak pewne wyjątki. Jest nim sytuacja, kiedy klientem kupującym towar jest konsument. Wówczas wyłączenie odpowiedzialności jest możliwe tylko wówczas, gdy tak stanowi prawo (istnieje ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy). Jeśli konsument wiedział o wadzie w momencie zawierania umowy, wówczas sprzedawca nie ponosi wobec niego odpowiedzialności z tytułu rękojmi, a roszczenia konsumenta są bezzasadne. Natomiast jeśli sprzedawca zataił wadę przed kupującym, a w momencie zawarcia umowy wiedział o jej istnieniu, wówczas wyłączenie odpowiedzialności sprzedającego jest nieskuteczne.
Powracając do sprawy odpowiedzialności z tytułu rękojmi wobec kupującego – jeśli osoba kupująca dany towar wiedziała o wadzie produktu, wówczas odpowiedzialność sprzedawcy może być włączona. Dzieje się tak w sytuacji, gdy osobą kupującą jest konsument. Sprzedawca towaru nie ponosi odpowiedzialności za brak właściwości rzeczy wynikających z zapewnień producenta.
Rękojmia za wady – kiedy można dochodzić swoich praw? W przypadku, kiedy reklamację składa u producenta kontrahent, sprawy jej sposobu reguluje umowa. Złożenie reklamacji – jeśli reklamację składa klient indywidualny, wówczas sprzedawca ponosi odpowiedzialność na mocy obowiązującego prawa. Wówczas sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego. Kupujący może korzystać z rękojmi bez względu na uprawnienia wynikające z gwarancji, w okresie jednego roku od momentu wykrycia wady. Z kolei sprzedawca ma 14 dni na ustosunkowanie się do złożonej reklamacji, w tym czasie musi również poinformować klienta o sposobie jej rozwiązania. W sytuacji, gdy klient nie dostanie od sprzedawcy odpowiedzi, można uznać reklamację za przyjętą.
Rękojmia a gwarancja to dwa różne pojęcia związane z prawami i obowiązkami sprzedawcy oraz kupującego w kontekście zakupów produktów. W artykule wskazaliśmy różnice pomiędzy rękojmią a gwarancją. Wybór jednej z form reklamacji należy do kupującego, który przed podjęciem decyzji powinien dokładnie przeanalizować obowiązujące zasady zawarte w ich zapisach.