Wentylacja w mieszkaniu to ważny system pozwalający na utrzymanie optymalnych warunków w każdym pomieszczeniu. Świeże powietrze jest ważne dla samopoczucia, zdrowia, a nawet życia mieszkańców. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, skąd pojawiają się problemy z wentylacją w bloku i że często powodują je sam mieszkańcy. Co zatem trzeba zrobić, aby wentylacja w bloku działała prawidłowo i jak rozwiązać powszechnie występujące problemy z wentylacją w mieszkaniu?
Co to jest wentylacja?
Wentylacja to proces wymiany powietrza w pomieszczeniach, budynkach mieszkalnych czy innych zamkniętych przestrzeniach. Głównym celem wentylacji jest dostarczenie świeżego powietrza oraz usuwanie zużytego powietrza a wraz z nim także wilgoci, zapachów, substancji drażniących i innych zanieczyszczeń. Sprawna wentylacja jest szczególnie potrzebna w miejscach, gdzie dochodzi do procesu spalania — w łazienkach, gdzie funkcjonują piecyki gazowe podgrzewające wodę czy w lokalach, gdzie wykorzystuje się system ogrzewania oparty na gazie, węglu, pellecie i innych surowcach.
Wentylacja w pokoju jest niezwykle istotnym elementem w zapewnianiu zdrowych warunków życia, szczególnie w budynkach, w których przebywają ludzie przez dłuższy czas. Właściwa wentylacja pomaga unikać problemów zdrowotnych związanych z brakiem świeżego powietrza, poprawia jakość powietrza wewnątrz i zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, jak kurz, alergeny czy toksyny chemiczne. Ponadto odpowiednia wentylacja ma kluczowe znaczenie w kontrolowaniu wilgotności, co pomaga zapobiegać powstawaniu pleśni i grzybów, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie mieszkańców.
W mieszkaniach, domach i innych obiektach stosuje się 2 rodzaje wentylacji: wentylację grawitacyjną i mechaniczną. Czym różnią się oba sposoby wentylowania pomieszczeń? Jakie są zalety każdego z rozwiązań?
Jak działa wentylacja grawitacyjna?
Wentylacja grawitacyjna w bloku opiera się na naturalnym przepływie powietrza wykorzystującym różnicę ciśnień spowodowaną różnicą temperatury lub różnicą gęstości powietrza. Jest to pasywny system wentylacyjny, który nie wymaga użycia wentylatorów ani innych urządzeń mechanicznych do wymuszania przepływu powietrza.
Jak działa wentylacja grawitacyjna? Jak już wspominaliśmy, system wentylacji grawitacyjnej opiera się na ruchu powietrza wymuszonym przez naturalne zachowania gazu, który polega na tym, że ciepłe powietrze unosi się w górę. Ta cecha fizyczna wynika z niższej gęstości powietrza ogrzanego, niż zimnego. Co więcej, dobrą wentylację może wspierać tzw. “efekt komina”. Można go opisać jako naturalny ruch powietrza od szerszego do mniejszego otworu wentylacyjnego. Zastosowanie takiego rozwiązania zwiększa intensywność przepływu powietrza w pomieszczeniu. Na przepływ powietrza w ramach grawitacyjnego systemu wentylacyjnego może mieć także wiatr, który przy odpowiedniej sile wdmuchuje powietrze do wnętrza budynku przez otwory wentylacyjne.
Wentylacja grawitacyjna działa najlepiej w budynkach o dobrze przemyślanym projekcie uwzględniającym odpowiednią lokalizację i rozmiar otworów wentylacyjnych, które umożliwią swobodny przepływ powietrza. Otwory wentylacyjne mogą być umieszczone na ścianach, dachu, a także w oknach (jako nawiewniki okienne) i drzwiach.
Wentylacja grawitacyjna może być skuteczna w zapewnieniu minimalnego przepływu powietrza w pomieszczeniach, ale może być niewystarczająca, gdy potrzebna jest większa wymiana powietrza lub gdy panują niekorzystne warunki atmosferyczne, które ograniczają naturalny przepływ powietrza. W takich przypadkach wentylacja mechaniczna może być stosowana jako uzupełnienie lub zamiennik w celu zapewnienia odpowiedniej jakości powietrza wewnętrznego.
Co to jest wentylacja mechaniczna?
Wentylacja mechaniczna to system wymuszający przepływ powietrza przy użyciu wentylatorów i innych urządzeń mechanicznych. Głównym celem wentylacji mechanicznej jest kontrolowanie jakości powietrza wewnątrz pomieszczeń poprzez dostarczanie świeżego powietrza i usuwanie zużytego powietrza oraz zanieczyszczeń.
Wentylacja mechaniczna jest stosowana tam, gdzie naturalna wentylacja jest niewystarczająca, na przykład w nowoczesnych budynkach o szczelnych konstrukcjach, które ograniczają naturalny przepływ powietrza przez szczeliny, okna i drzwi. Co więcej, wentylacja mechaniczna jest sposobem na niedostateczną wentylację grawitacyjną rozwiązanie powszechnie występujących w bloku problemów z odpowiednią wymianą powietrza.
Najczęstsze problemy z wentylacją w mieszkaniu
Niedostateczna wentylacja mieszkań może mieć dwa źródła pochodzenia. Pierwszym mogą być błędy achitektoniczne budynku, drugim mieszkańcy wprowadzający “udogodnienia” we własnym mieszkaniu.
Zacznijmy od problemów z wentylacją związanych z błędami powstającymi już na etapie projektowania i budowy bloku. Zdarza się, ale warto podkreślić, że nie jest to powszechny problem i występuje dość rzadko, że podczas budowy kanały wentylacyjne ulegają zapchaniu, są nieszczelne lub błędnie połączone z innymi kanałami służącymi do innych celów. Problemy z wentylacją w pokoju mogą pojawić się również po modernizacji budynku, która będzie obejmować ocieplenie obiektu oraz wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, która będzie zbyt szczelna i uniemożliwi ruch powietrza w mieszkaniu.
Zdecydowanie największy wpływ na prawidłową cyrkulację powietrza w domu mają mieszkańcy danego lokalu, którzy dążą do zmniejszenia naturalnej wentylacji w pomieszczeniach. Powszechne jest dążenie do wyeliminowania jakichkolwiek przeciągów oraz do ograniczenia uciekania ciepła z mieszkania. Zbyt szczelne okna, zakrywanie kratek wentylacyjnych, wymiana okien na modele nieposiadające specjalnych nawiewników okiennych czy wymiana na drzwi, które nie posiadają odpowiednio szerokiej szczeliny pozwalającej na ruch powietrza to powszechnie występujące błędy, które zmniejszają lub nawet uniemożliwiają naturalną cyrkulację powietrza w mieszkaniu. Tak izolowane mieszkanie nie ma szans na dopływ powietrza zewnętrznego i oddanie zużytego powietrza. Co więcej, coraz częściej w mieszkaniach stosowane są urządzenia mechaniczne, które wymuszają wydmuch zużytego powietrza do kanałów wentylacyjnych. Wentylatory w łazienkach czy okapy kuchenne są zbyt słabe, aby usunąć zanieczyszczone powietrze na zewnątrz budynku i zazwyczaj powodują wdmuchiwanie powietrza do mieszkań położonych wyżej. Należy podkreślić, że łączenie wentylacji mechanicznej z grawitacyjną w jednym kanale wentylacyjnym jest zabronione.
Dlaczego dobra wentylacja w mieszkaniu jest tak ważna?
Stały dopływ powietrza zewnętrznego do pomieszczenia ma ogromne znaczenie dla osób, które w nim przebywają. Świeże powietrze o odpowiednim natlenieniu i optymalnej wilgotności ma znaczenie nie tylko dla dobrego samopoczucia mieszkańców, ale także dla ich zdrowia. Oddychanie zużytym i zanieczyszczonym powietrzem może powodować bóle i zawroty głowy, a także senność i zmęczenie. Co więcej, brak wentylacji w domu może również skutkować alergiami, podrażnieniami skóry oraz podrażnieniami błony śluzowej nosa. Wysuszone powietrze może być przyczyną podrażnienia gardła. Taka nieświeża atmosfera w pomieszczeniu będzie źle wpływać na osoby posiadające alergie wziewne, astmatyków czy osoby z nieżytem górnych dróg oddechowych.
Brak wentylacji w mieszkaniu może być jednak znacznie bardziej niebezpieczny od chronicznej chrypki czy kataru. Wentylacja łazienki jest konieczna do eliminacji z pomieszczenia gazów (szczególnie tlenku węgla zwanego czadem) powstających podczas niepełnego spalania gazu w piecykach gazowych z otwartą komorą spalania powszechnie zwanych junkersami. Tlenek węgla powstaje w miejscach, w których piecyk łazienkowy nie ma dostępu do wystarczającej ilości świeżego powietrza. Warto pamiętać, że problem dotyczy nie tylko piecyków łazienkowych, ale również kuchenek gazowych. Co więcej, właściwa wentylacja w łazience czy wentylacja w kuchni pozwalają szybko usunąć niebezpieczny gaz z pomieszczenia.
Warto podkreślić, że zła wentylacja ma wpływ nie tylko na zdrowie i życie człowieka. Nieodpowiednia wentylacja a wraz z nią brak dostępu do świeżego powietrza uderza także w sam budynek i wyposażenie mieszkań. Widać to szczególnie zimą, kiedy brak przewiewu w mieszkaniu powoduje, że na oknach skrapla się para wodna (tzw. parujące okna w bloku). Stwarza ona doskonałe warunki do rozwoju pleśni i grzyba w pomieszczeniach. W efekcie konstrukcja budynku oraz wyposażenie mieszkania narażone są na zawilgocenie i w konsekwencji systematyczne niszczenie. Problem może pogłębić nadmierna izolacja mieszkania oraz nawiewanie zimnego powietrza przez kratki wentylacyjne do wewnątrz pomieszczenia.
Wentylacja w bloku — jak rozwiązać popularne problemy?
Wraz ze wzrostem opłat za ogrzewanie wiele osób nadmiernie uszczelnia swoje mieszkanie. Zasłanianie kratek wentylacyjnych czy dokładne uszczelnianie okien stało się praktyką powszechną. Do tego dochodzą błędy przy montażu okien niezawierających szczeliny wentylacyjnej oraz drzwi bez odpowiedniego wycięcia umożliwiającego swobodny przepływ powietrza.
Zatem na pytania jak poprawić wentylację w mieszkaniu oraz co zrobić, żeby nie wiało z kratki wentylacyjnej w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego, należy odpowiedzieć, że najlepiej zacząć od sprawdzenia, czy aby na pewno przepływ powietrza w pomieszczeniu nie jest zbyt mały. W tym celu wystarczy otworzyć okno i przyłożyć kartkę papieru do kratki wentylacyjnej, która powinna przykleić się do wywietrznika. Następnie należy zamknąć okno. Jeśli karta stale utrzymuje się na kratce wentylacyjnej, to znaczy, że wentylacja działa prawidłowo. Jeśli kartka wraz z zamknięciem okna spadnie to wtedy mamy do czynienia ze zbyt małą cyrkulacją powietrza w domu. Aby poprawić wentylację w mieszkaniu, trzeba najpierw sprawdzić wszystkie okna czy szczeliny wentylacyjne są drożne. Następnie zweryfikować szczeliny w drzwiach wewnętrznych mieszkania — drzwi kuchenne i łazienkowe powinny odstawać od podłogi na co najmniej 2-3 cm, z kolei drzwi od pokojów na 1 cm. Aby przywrócić prawidłowe funkcjonowanie wentylacji, warto także sprawdzić, czy kratki wentylacyjne do łazienki nie są zabrudzone — osiadający na nich przez lata kurz i inne zanieczyszczenia mogły zmniejszyć światło szczelin i spowodować mniejszy ciąg. Te zabiegi powinny dać odpowiedź na to, jak wyeliminować ciąg wsteczny w bloku i jak zapewnić świeże powietrze w mieszkaniu.
Jak poprawić wentylację w bloku w inny sposób? Rozwiązaniem może być wymiana tradycyjnych kratek wentylacyjnych na kratki wentylacyjne zamykane automatycznie tzw. kratki termosterowane lub kratki wentylacyjne higrosterowane. Działanie kratek wentylacyjnych termosterowanych warunkowane jest temperaturą w pomieszczeniu — jeśli jest ona za wysoka, kratka zwiększa przepływ powietrza, wprowadza do wnętrza chłodne powietrze. Z kolei kratki higrosterowane reagują na wilgotność powietrza — jeśli jest ona zbyt wysoka, również zwiększają przepływ świeżego powietrza, przyspieszając zoptymalizowane zawartości pary wodnej w powietrzu. Jaki ma to sens? Jeśli po kąpieli jest nadmierna wilgoć, to wentylacja łazienki będzie priorytetowa, jeśli z kolei w trakcie gotowania powstanie zbyt wysoka temperatura powietrza, to wentylacja w kuchni będzie pracować na najwyższych obrotach.
Mieszkańcy bloków często pytają, kto odpowiada za prawidłową wentylację w bloku? Jeśli problem nie leży w zbyt szczelnym zabezpieczeniu mieszkania — czyli w oknach bez nawiewników okiennych, zbyt małych szczelin wentylacyjnych w drzwiach, zasłoniętych kratkach wentylacyjnych, czy zmniejszeniu przepuszczalności kratek spowodowanym brudem — należy zwrócić się do zarządcy lub administratora z prośbą o sprawdzenie przewodów wentylacyjnych przez kominiarza. Warto także pamiętać, aby systematycznie uczestniczyć w przeglądach wentylacji realizowanych przez kominiarzy, które zgodnie z przepisami prawa, ma obowiązek zorganizować administrator zarządzający blokiem.
